لوله ی upvc چیست؟
لوله ی upvc به عنوان یکی از محصولات پر مصرف است که در جهان استفاده گسترده ای از آن میشود.
این لوله های یو پی وی سی از جمله معروف‌ترین و شناخته شده‌ترین لوله‌های پلیمری می‌باشد که در پروژه‌های ساختمانی کاربرد فراوانی دارد. برخی از افراد لوله‌های یو پی وی سی را با لوله‌های پی وی سی یکسان می‌دانند اما این دو تفاوت‌های بسیاری دارد. برای نمونه لوله‌های یو پی وی سی برق بیشتر برای انتقال آب استفاده میشود و علاوه بر آن در برابر آتش سوزی و هرگونه حرارت بسیار مقاوم بوده و ضد حریق می‌باشند. در نتیجه در قیاس با سایر انواع لوله های برق، ایمن تر هستند.
انواع لوله upvc و کاربرد آنها
لوله‌های upvc در مدل‌های نمدی، پیچی، رزوه‌ای، چسبی و واکسی تولید می‌شوند که هر کدام با توجه به کاربردشان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها برای انتقال سیالات بدون فشار یا با فشار کم استفاده میشود و برای این دسته از کارها از اتصالات معمولی استفاده میشود، اما برای سیالات فشار قوی استفاده از اتصال جوش مهم است. لوله‌های یو پی وی سی امروزه در ساختمان‌ها کاربرد بسیاری دارد.
این لوله‌ها بسیار قابل اعتماد بوده و برای کاربردهای زه‌کشی بسیار مناسب هستند. لوله‌های یو پی وی سی دارای کاربردهای متفاوتی است، که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
۱. لوله‌کشی آب شهری (تامین آب داخلی و لوله‌های آب شهری در فضای باز)
از آنجا که لوله یو پی وی سی دارای مقاومتی مناسب در برابر مواد اسیدی و قلیایی است و در همان حال مشکلاتی مانند زنگ‌زدگی و خوردگی ندارد، استفاده از آن برای انتقال آب شهری بسیار توصیه میشود. همچنین عمر مفید این لوله‌ها بسیار زیاد است و تا مدت‌ها نیازی به هرگونه تعمیر نخواهند داشت.
۲. سیستم‌های آبیاری قطره‌ای
استفاده از این لوله‌ها در سیستم آبیاری قطره‌ای می‌تواند مصرف آب را ۵۰ تا ۷۰ درصد کاهش دهد. همچنین لوله یو پی وی سی برای توزیع سموم دفع آفات بسیار مناسب است. بسیاری از کشاورزان آن را گزینه‌ای عالی برای این کار می‌دانند.
۳. لوله‌های حمل آب باران و ناودانی
شکل‌پذیری بالای لوله های یو پی وی سی باعث شده است که تولیدکنندگان با دستی باز از آنها برای حمل آب باران استفاده کنند.
۴. عایق سیم‌های انتقال اطلاعات
ماده UPVC به عنوان یک عایق بسیار عالی به شمار می‌آید و جهت عایق‌بندی سیم‌های انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. انتقال مواد شیمیایی
لوله یو پی وی سی در برابر مواد اسیدی و قلیایی مقاوم است. از همین رو، در بسیاری از آزمایشگاه‌ها برای انتقال مواد شیمیایی به کار گرفته میشود.
۶. ساخت درب و پنجره
بیشتر کارگاه‌های مدرن تولید و صنعت ایرانی درب و پنجره در حال حاضر از ماده اولیه یو پی وی سی برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند. چون عمری طولانی داشته و همچنین در مقابل شرایط آب و هوایی مختلف دوام خوبی دارند.
مزایای لوله یو پی وی سی
لوله‌های upvc مزایای بسیاری دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
1. مقاومت لوله ی UPVC در برابر خوردگی
این لوله‌ها در برابر واکنش‌های الکتروشیمیایی ناشی از اسیدها، بازها و نمک‌ها که منجر به خوردگی می‌شوند، مقاوم هستند. این ویژگی در سطح داخلی و خارجی لوله پی وی سی وجود دارد. در نتیجه استفاده از این لوله‌ها بسیار مقرون به صرفه است.
2. مقاومت شیمیایی بالا در لوله ی UPVC
این لوله در برابر بسیاری از آلکول‌ها، روغن‌ها و روغن‌های غیر معطر مقاوم است. همچنین در برابر مواد شیمیایی موجود در خاک مقاوم بوده و آب در برابر اکثر مواد خورنده مانند اسیدهای معدنی، بازها و PVC در برابر نمک مقاوم است. برای کارهای معمولی آبرسانی، لوله‌های شیمیایی تنها زمانی معرفی می‌شوند که شرایط غیرعادی وجود داشته باشد یا برای انتقال مواد شیمیایی استفاده شود.
3. مدول الاستیسیته و انعطاف پذیری
مقاومت لوله‌های U-PVC (polica) در برابر شکست یکی از مزایای عملکردی مهم آنها است. این لوله‌ها بدون بارگذاری می‌تواند بدون شکستگی تغییر شکل دهد. مدول الاستیک U-PVC یکی از مهم‌ترین مزیت‌های آن برای کاربردهای فنی به خصوص در شرایطی که حرکت یا لرزش خاک محتمل است (زلزله و غیره) است.
سطح بالای این کمیت باعث میشود تا دوگانگی این لوله‌ها به حداقل برسد. همچنین با توجه به اینکه ضخامت لوله‌های فاضلاب بر اساس میزان مدول الاستیسیته رزینی مورد استفاده در لوله‌سازی تعیین میشود، ماژول U-PVC بالا باعث کاهش ضخامت لوله و افزایش جریان متقاطع در جریان میشود.
4. استحکام کششی طولانی
(MRS) برای ارائه استحکام کششی طولانی فرموله شده‌اند. حداقل مقاومت مورد نیاز لوله‌های U-PVC حدود دو برابر مقادیر مربوط به سایر لوله‌های پلاستیکی است، مانند پلی یو پی وی سی که در طراحی لوله‌های تحت فشار استفاده می‌شو برای لوله‌ها کمتر از سایر لوله‌های پلاستیکی است و در نهایت وزن کمتری دارد. به همین دلیل ضخامت لوله‌ها یک مزیت مهم به شمار می‌رود.
5. اتصالات کوپلینگ
یک مزیت مهم برای هر لوله U-PVC آب‌بندی اتصالات است. لوله‌های فشاری (پولیکا) با عمق ورودی بالا و سیستم‌های پارویی. از همین مزیت می‌توان برای بهتر بودن این محصول نسبت به محصولات سنتی استفاده کرد.
6. مقاومت در برابر سایش و خراش
لوله‌های U-PVC (Polka) مقاومت بالایی در برابر سایش و خراش نشان می‌دهند. ثابت شده است که لوله‌های PVC برای حمل مواد گرد و غبار بسیار بادوام‌تر از لوله‌های فلزی، سیمانی و سفالی هستند.
7. قدرت ضربه در لوله‌های UPVC
در شرایط عادی، لوله‌های U-PVC در مقایسه با لوله‌های سفالی، سیمانی و رایج‌ترین مواد در ساخت لوله، مقاومت نسبتاً بالایی در برابر آسیب ضربه دارند. علیرغم کاهش مقاومت ضربه‌ای لوله‌های U-PVC در دماهای بسیار پایین، مقاومت ضربه‌ای بالاتر از حد مورد نیاز دارند.
8. زبری کم در لوله UPVC
ناهمواری لوله عامل بسیار مهم و موثری در کاهش فشار است. لوله یو پی وی سی به دلیل سطوح داخلی بسیار صیقلی (ضریب زبری و اصطکاک کم) مقاومت بسیار کمی در برابر جریان سیال دارد. علاوه بر این، در بسیاری از لوله‌ها، باکتری‌ها در بخش‌های ناهموار لوله تجمع می‌کنند (تشکیل بیوفیلم) و جریان آب را می‌بندند که باعث افت فشار و سلامت آب آشامیدنی میشود.
تاثیر منفی، زبری هیدرولیکی لوله‌های U-PVC با جلوگیری از تشکیل بیوفیلم، علاوه بر کاهش افت فشار، از رسوب لجن در شبکه‌های فاضلاب و در شبکه‌های توزیع آب شرب نیز خطر آلودگی را کاهش می‌دهد. بنابراین هزینه نگهداری این لوله‌ها کم بوده و طراحی خط لوله نیز بهینه شده است.
9. کیفیت آب
با استفاده از فرمولاسیون مناسب برای تولید داخلی لوله‌های یو پی وی سی با رعایت استانداردهای 62-61NSF می‌توان از آن برای انتقال آب آشامیدنی استفاده کرد و اطمینان حاصل کرد که سرب، قلع و سایر عناصر سمی مانند جیوه، کرم، کادمیوم و باریم کمتر از حد استاندارد هستند.
10. مقاومت لوله ی UPVC در برابر شعله
لوله U-PVC به سختی مشتعل میشود و در غیاب منبع خارجی به سوختن ادامه نمی‌دهد. دمای شعله‌ور شدن خود به خود 454 درجه سانتی‌گراد است که بسیار بالاتر از اکثر مصالح ساختمانی است. در اثر سوختن پی وی سی گاز HCl آزاد میشود که از رسیدن اکسیژن به محل مشتعل جلوگیری می‌کند. به همین دلیل است که PVC را عامل خود خاموش‌کننده می‌نامند.
تفاوت های لوله ی UPVC و PVC
به صورت کلی، از پی وی سی برای قاب پنجره استفاده نمی‌شود. چرا که در مقایسه با یو پی وی سی مقاومت کمتری در برابر شرایط مختلف آب و هوایی دارند. لوله های UPVC تاثیر کمتری بر ترکیبات شیمیایی مواد بر جای می‌گذارند. به همین دلیل موارد بکارگیری آنها در تجهیزات پزشکی بسیار بیشتر است.
برای مثال، گاهی اوقات از ماده یو پی وی سی به عنوان نگهدارنده دندان استفاده میشود. از سوی دیگر، لوله های یو پی وی سی از طول عمر بسیار بیشتری نسبت به لوله پی وی سی برخوردار هستند و بازیافت آنها نیز بسیار ساده‌تر است.
اما مهم‌ترین مسئله بخارهای HCl (هیدروژن کلرید) است که در صورت افزایش دما در محیط زیست پخش خواهند شد. این ماده اغلب در فتالات (Phthalate) به کار رفته در PVC دیده میشود. البته بکارگیری این ماده در سالیان اخیر تا حدود زیادی محدود یا ممنوع شده است. دی بوتیل، بنزیل بوتیل و DEHP از جمله فتالات‌های ممنوع شده هستند. با این وجود، تاکنون هیچ موردی از آسیب رساندن لوله یو پی وی سی به محیط زیست ثبت نشده است.
حرف آخر
امروزه لوله های PVC و UPVC به عنوان پر مصرف ترین پلاستیک ها در سراسر جهان در صنایع مختلف شناخته می شود و با توجه به ویژگی هایی همچون ضریب اصطکاک پایین، وزن کم، مقاومت بالای در خوردگی، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، طول عمر بالا، داشتن استانداردهای بهداشتی، عدم خسارت به محیط زیست و … در صنایع مختلف به کار می روند. می توان گفت مهم ترین تفاوت لوله pvc و upvc در عدم وجود فتالات در لوله های یو پی وی سی است که باعث سفت و محکم شدن آن شده است. همین موضوع باعث ایجاد تفاوت هایی در میزان ماندگاری، میزان سلامت بهداشتی، ایمنی و بازیافت آن می شود.