آجر نسوز چیست؟

آجر نسوز نوعی آجر است که از خاکهای چینی و نسوز تولید شده و با ساختار مولکولی متراکم و ظریف است.

نحوه تولید این نوع آجر به این صورت است که ابتدا سنگ ها را آسیاب کرده و سپس به خاک نرم تبدیل می شود و پس از 3 روز پخت در کوره در دمای بالای ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد ساخته میشود. همانطور که از اسم آن برمی آید این آجر با مقاومت حرارتی بالایی که دارد در کوره ها و پاتیل ها و عایقکاری صنعتی کاربرد فراوان دارد. البته از نوع معمولی آن نیز امروزه در نماهای آجر ساختمانها استفاده میشود. تولید و صنعت ایرانی به تکنولوژی ساخت این نوع آجر دست پیدا کرده است.

آجر نسوز نیز از انواع مصالح ساختمانی میباشد که به طور معمول برای نما ساختمان ها و بناها مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به سبک جدید ساختمان سازی از آجر های نسوز بعنوان نمای ساختمان استفاده میشود. مواد اولیه برای ساخت این محصول، خاک نسوز میباشد و به طور کلی این نوع از خاک رس در معادن کشور یافت می شوند زیرا دارای مرغوبیت بالایی میباشد. آجر نسوز دارای سایزهای مختلفی می باشد که متداولترین سایز آن 32*7 – 5/5*26 – 20*10 است.

مواد تشکیل دهنده آجر نسوز

مواد پایه آجر های نسوز کانیهای معدنی خیلی خاص و پوکه های معدنی می باشند که نسوز هستند. یعنی مقاومت دمایی بالایی دارند. مواد اولیه تولید آجر نسوز را مواد نسوز مینامند که به مواد معمولا سرامیکی و غیره فلزی گفته میشود که میتوانند در درجه حرارتهای بالا پایدار باشند. مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارتهای بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند.

انواع آجرهای نسوز و نوع مواد آنها

آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد، باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها، گستره‌های مختلی را تحمل می‌کنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده می‌شود.

• آجر سیلیسی
• آجر نسوز ویژه
• آجر آلومینیومی
• آجر نسوز قلیایی

آجر سیلیسی

آجر هایی که از خاک سیلیسی تشکیل شده باشند، آجر های سیلیسی گفته می شود. البته خاک های سیلیسی را در اصطلاح کورتزیت هم می گویند که مواد تشکیل دهنده آنها شامل اکسید سیلیسیوم به مقدار خیلی زیاد و مابقی آنها اکسید کلسیم، اکسید تیتانیوم و اکسید آهن که برای تهیه این ترکیب از کوارتز خالص استفاده می کنند. از این نوع آجر های نسوز برای پوشش درونی کوره های فولاد سازی استفاده می شود. حتی آجر های نسوز سیلیسی در تولید شیشه، سرامیک و همچنین کوره های کک سازی هم کاربرد دارند، دلیل آن هم این است که این نوع آجرها رسانایی گرمایی بالایی در نفوذ ناپذیری مقابل گاز ها دارند.

آجر نسوز ویژه

این آجر ها نوعی از آجر های نسوز هستند که از تهیه شده از فلزات واسطه می باشند. و کاربرد های خاصی در صنعت ساختمان دارند.

انواع آجرنسوز ویژه عبارتند از :

• آجر نسوز اکسید کروم – کوروندوم

مواد تشکیل دهنده این نوع آجر 90 تا 95 درصد اکسید آلومینیوم و 5 تا 10 درصد اکسید کروم است.این آجر در بخش درونی کوره بلند ذوب آهن استفاده می شود.

• آجر نسوز زیرکونیوم

این آجر مقاومت گرمایی زیادی دارد به همین دلیل بیشتر کاربرد آن کوره ذوب آهن آلومینیوم و کوره شیشه مذاب است

• آجر نسوز اکسید کروم

این آجر دارای 90 تا 95 درصد اکسید کروم می باشد و از آن در کوره های صنعت شیشه سازی استفاده می شود.

 آجر آلومینیومی

عمده ماده تشکیل دهنده این آجرها اکسید آلومینیوم یا آلومین است که با مقاومت حرارتی مناسب تا  ۱۷۵۰ درجه سلسیوس و مقاومت در برابر قلیاها در پوشش داخلی کورههای ذوب فلزان و آهن و شیشه سازیهای بزرگ کاربرد دارد.

آجر نسوز قلیایی

آجر های قلیایی از اکسید منیزیم و سیلیسیم دی اکسید تشکیل شده اند. در صورتی که بخواهند مقاومت گرمایی این نوع آجرها را افزایش دهند، مقداری اکسید کروم و اکسید آهن را به این مخلوط اضافه می کنند. کاربرد این نوع آجرها در پوشش درونی کوره های باز فولاد سازی، کوره های دوار سیمان سازی، قسمت بالایی کوره های ذوب شیشه و همچنین تهیه صنایع فلزات غیر آهنی می باشد.

مزایای آجر نسوز

از مزایای آجرنسوز در نمای بیرونی ساختمان هم می شود به موارد زیر اشاره کرد:

1. به علت پخت در دمای زیاد در مقابل فرسایش و سرما وگرما مقاوم می باشد.
2. به علت پخت ، شامل طیفهای رنگی زیبا می باشدکه در پایان کار زیبایی نما صد چندان می شود.
3. سبک بوده ونیاز به اسکوب و نگه دارنده ندارد و در نتیجه هزینه اضافی برای مشتری ندارد.
4. جذب زیادی با ملات وسیمان دارد و هرگز از ساختمان نمی افتد وخطرسقوط مصالح صفراست.
5. هرنوع طرح و الگویی را میتوان با آجر اجرا کرد ومحدودیت اندازه در محل نصب ندارد.
6. در نهایت عایق سرما وگرما بوده و از اتلاف انرژی در همه فصول جلوگیری می کند.

رنگ آجر های نسوز

معروف ترین رنگ های آجر نسوز قرمز و قهوه ای می باشد. اما فراموش نکنید که تنوع رنگ در آجر های نسوز زیاد بوده و از مشکی گرفته تا سفید می توانند تغییر رنگ داشته باشند. حتی وجود رنگ های زنده و به رنگ طبیعت هم در آجر های نسوز به چشم می خورد. که باعث می شود نمایی منحصر به فرد ایجاد شود.

انواع آجرهای نسوز و کاربرد آنها

آجرهای نسوز صنعتی

صرف نظر از دیدگاه مواد سازنده و کاربرد آجر نسوز صنعتی، تولید این محصولات صنعتی از نقطه نظر اشکال فیزیکی نیز با یکدیگر متفاوت است.

به ‌طوری که می‌توان آن‌ها را در دسته بندی با دو نوع آجر صنعتی شکل داده شده یا همان آجر کوره و آجر بی شکل نیز قرار داد.

تولید آجرهای کوره عمدتاً توسط ماشین‌های پرس با خواص هموژن و یا به صورت قالب گیری دستی با خواص غیر هموژن انجام شده و دارای شکل و ابعاد مشخص و استاندارد شده‌ای هستند.

این در حالی است که آجرهای بی شکل که به عنوان «نسوزهای مونولیتیک» نیز شناخته می‌شوند، بسته به نوع نیازمندی و سفارش شرکت‌های درخواست کننده، ساخته و به فروش می‌رسند.

همچنین لازم به ذکر است که آجر کوره علاوه بر اشکال استاندار مشخص که توسط تولیدکنندگان استفاده می‌شود، در اشکال خاص دیگری نیز طراحی می‌شود.

آجر دستی

آجر دستی یکی دیگر از انواع آجر می‌باشد که همچون مدل نسوز نام آجر را با خود یدک می‌کشد، اما در خصوصیاتی چون ترکیبات شیمیایی، رنگ، شکل و رسانایی حرارت تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند.

همین امر موجب شده تا قیمت این محصول و کاربردهای آن به طور کلی از مسیر ساخت آجر دستی جدا شده و با دو بخش مجزا از هم روبرو باشیم.

در حقیقت آجر کوره با در اختیار داشتن مواد بسیار مقاوم و خاک نسوز در ساختار خود، کیفیتی بسیار بالاتر از مدل دستی داشته و امکان ارائه در رنگ بندی‌های مختلف با اندازه‌های یک پارچه را دارد.

در حالی که آجر دستی با محدودیت رنگ مواجه بوده و همچنین در قیاس با آجر کوره از مقاومت بسیار پایین‌تر و وزن بالاتری برخوردار است.

به این ترتیب برای انتخاب هر یک باید دقت عمل به خرج داده و چنانچه خواهان طول عمر بالای مصالح، طراحی زیبای نمای ساختمان و.. هستید، کاربرد این محصول را دست کم نگیرید.

آجر نسوز سنتی

با نگاهی به سازه‌های باستانی ایران و شهرهای مشهور در حوزه صنعت داخلی معماری، می‌توان به راحتی متوجه نقش آجرها در طراحی معماری ساختمان و تزئین نماشد.

اما این امر تنها متعلق به زمان‌های قدیم نبوده و امروزه یکی از محبوب‌ترین نوع آجر نسوز، با نام آجر سنتی (آجر قزاقی) شناخته می‌شود که همچنان از پایه‌های تزئین نمای داخلی و خارجی ساختمان است.

این آجرها نیز از خاک رس مرغوب بدون آهک ساخته شده اند. و با طراحی سنتی خود، حال و هوایی قدیمی و گرم به ساختمان‌ها می‌بخشند.

کاربرد آجرهای نسور در صنعت ساختمان

آجر نسوز به علت دارا بودن مقاومت حرارتی بالا، در کوره‌های صنعتی کاربرد گسترده‌ای دارد. در این بخش به کاربرد این نوع متریال در ساختمان‌سازی می‌پردازیم.

این آجر به طور کلی در سه حالت در ساختمان به کار می‌رود:

  نمای ساختمان

به علت اهمیت بالای ظاهر یک ساختمان و از طرفی طول عمر بالا، زیبایی و مقاومت بالای آجر نسوز در برابر سرما و گرما استفاده از آن برای نمای آجری ساختمان بسیار کاربرد دارد.

یکی از دلایل دیگر کاربرد این متریال در نمای ساختمان، جذب آب بسیار پایین آن است که این مسئله باعث شوره نزدن و حفظ زیبایی ظاهر نما می‌شود.

در حال حاضر برای به کار بردن آجر در بخشی از نمای ساختمان‌ در برخی شهرها مانند تهران، از طرف سازمان‌های مربوطه ضرورت‌هایی وجود دارد.

در ادامه مواردی که گفتیم لازم است بدانیم که ساختمان‌های نما آجری با طراحی مدرن، دارای زیبایی خیره کننده و جذابی در نظر بینندگان هستند.

  دکوراسیون داخلی

داخل خانه و برای دکوراسیون داخلی آن در کارهایی مانند پوشش جداره داخلی یا خارجی انواع شومینه، کفپوش و دیوارپوش از آجر نسوز استفاده می‌شود. همچنین در خانه‌های با سبک روستیک، از این نوع متریال برای دیوارها و حتی کف استفاده می‌گردد.

برای دیوار پشت تلویزیون و دیوار آشپزخانه نیز می‌توان از نوع مناسب این متریال استفاده کرد.

  آجر نسوز باربیکیو ، شومینه و کوره

به علت مقاومت حرارتی بالای این آجر از آن در ساخت باربیکیو، شومینه، کوره و حتی تنور استفاده می‌شود. در تصاویر زیر نمونه‌ای از این کاربرد را مشاهده می‌کنید.